اصول اولیه یادگیری سنتور

سنتور یکی از سازهای اصیل و پرطرفدار موسیقی ایرانی است که به دلیل صدای دلنشین و قابلیت اجرای قطعات متنوع، مورد توجه بسیاری از علاقه مندان به موسیقی قرار گرفته است. یادگیری سنتور مانند هر ساز دیگری نیازمند رعایت اصول اولیه و پایه‌ای است. در این مقاله به تفصیل به اصول اولیه یادگیری سنتور خواهیم پرداخت.

اصول اولیه یادگیری سنتور کدامند؟

اصول اولیه یادگیری سنتور شامل آشنایی با روش‌های آموزش سنتور، انتخاب ساز مناسب، انتخاب آموزشگاه و مدرس خوب، انجام تمرینات نوازندگی، آموزش نت خوانی، تمرین قطعات ساده و استفاده از کتاب‌های آموزشی است. در ادامه هر یک از این اصول ابتدایی یادگیری سنتور را به طور مفصل بررسی خواهیم کرد.

آشنایی با روش های آموزش سنتور

یادگیری سنتور نیازمند آگاهی از روش‌های مختلف آموزشی است. این روش‌ها می‌توانند به صورت حضوری، آنلاین یا خودآموز باشند. هر کدام از این روش‌ها مزایا و معایبی دارند که باید با توجه به شرایط و نیازهای فردی انتخاب شوند.

آموزش حضوری

آموزش حضوری یکی از مؤثرترین روش‌ها برای یادگیری سنتور است. در این روش، هنرجو به صورت مستقیم با استاد در ارتباط است و می‌تواند از راهنمایی‌های عملی و فیدبک‌های سریع بهره مند شود. این روش به ویژه برای افراد مبتدی بسیار مفید است؛ زیرا اشتباهات اولیه به سرعت تشخیص داده شده و اصلاح می‌شوند. بهتر است مراحل مقدماتی آموزش سنتور با آموزش حضوری شروع شود.

آموزش آنلاین

با پیشرفت فناوری، آموزش آنلاین سنتور نیز رواج یافته است. این روش برای افرادی که دسترسی به آموزشگاه‌ها یا اساتید مجرب در محل زندگی خود ندارند؛ گزینه مناسبی است. آموزش آنلاین می‌تواند از طریق ویدیوهای آموزشی، کلاس‌های زنده یا برنامه‌های آموزشی تعاملی انجام شود.

با این حال، این روش نیازمند انضباط شخصی بیشتری است. معمولا بهتر است اصول اولیه یادگیری سنتور در آموزش حضوری انجام گیرد و سپس آموزش مجازی آغاز گردد.

خودآموزی

برخی افراد ترجیح می‌دهند به صورت خودآموز سنتور یاد بگیرند. این روش معمولاً با استفاده از کتاب‌های آموزشی، ویدیوها و منابع آنلاین انجام می‌شود. خودآموزی می‌تواند برای افرادی که تجربه قبلی در موسیقی دارند مناسب باشد؛ اما برای افراد مبتدی ممکن است چالش برانگیز باشد.

اگر قصد دارید به روش خودآموزی، اصول ابتدایی یادگیری سنتور را بیاموزید باید دقت کافی به خرج دهید. چرا که اگر اصول اولیه یادگیری سنتور را به خوبی یاد نگیرید بعدا با مشکل مواجه خواهید شد.

انتخاب ساز مناسب

انتخاب یک سنتور مناسب یکی از مهم‌ترین مراحل یادگیری این ساز است. یک ساز خوب نه تنها باعث لذت بیشتر از نوازندگی می‌شود؛ بلکه به پیشرفت سریع‌تر نیز کمک می‌کند. در راهنمای خرید سنتور به شما توصیه می‌شود که نکات زیر را در نظر بگیرید.

کیفیت ساخت

سنتور باید از چوب مرغوب و با کیفیت ساخته شده باشد. چوب‌هایی مانند گردو، راش یا فوفل برای ساخت سنتور مناسب هستند. کیفیت ساخت ساز تأثیر مستقیمی بر صدای آن دارد. البته اگر فعلا در حال طی کردن اصول اولیه یادگیری سنتور هستید شاید با یک ساز عادی هم کار شما راه بیفتد.

تعداد خرک ها

سنتورهای معمولی دارای ۷۲ سیم و ۹ خرک در هر طرف هستند. با این حال، برخی سنتورها ممکن است تعداد خرک‌های بیشتری داشته باشند که امکان اجرای نت‌های بیشتری را فراهم می‌کند. برای افراد مبتدی، سنتورهای استاندارد با ۹ خرک توصیه می‌شود.

تنظیم ساز

سنتور باید به درستی تنظیم شده باشد. خرک‌ها باید در جای مناسب قرار گرفته و سیم‌ها به درستی کوک شده باشند. یک ساز تنظیم نشده می‌تواند باعث ایجاد عادات نادرست در نوازندگی شود.

قیمت

قیمت سنتور بسته به کیفیت ساخت و مواد به کار رفته در آن متفاوت است. برای افراد مبتدی، خرید یک سنتور با قیمت متوسط که از کیفیت قابل قبولی برخوردار باشد؛ توصیه می‌شود.

انتخاب آموزشگاه مناسب

انتخاب یک آموزشگاه معتبر و با سابقه می‌تواند نقش مهمی در یادگیری سنتور داشته باشد. یک آموزشگاه خوب باید دارای یک سری از ویژگی‌ها باشد. آموزشگاه باید از اساتید با تجربه و تحصیل کرده در زمینه موسیقی ایرانی و سنتور بهره مند باشد.

آموزشگاه باید دارای امکاناتی مانند کلاس‌های مجهز، سازهای با کیفیت و منابع آموزشی مناسب نیز باشد. همچنین یک آموزشگاه خوب باید برنامه ریزی منظم و سیستماتیکی برای آموزش هنرجویان داشته باشد. از سوی دیگر جو آموزشی آموزشگاه باید مثبت و تشویق کننده باشد تا هنرجو بتواند با انگیزه و علاقه به یادگیری ادامه دهد.

انتخاب مدرس خوب

انتخاب یک مدرس خوب یکی از کلیدی‌ترین عوامل موفقیت در یادگیری سنتور است. یک مدرس خوب باید به طور کامل بر تکنیک‌ها و ریزه‌کاری‌های نوازندگی سنتور و اصول اولیه یادگیری سنتور مسلط باشد. مدرس باید توانایی انتقال مفاهیم و تکنیک‌ها را نیز به شیوه‌ای ساده و قابل فهم داشته باشد.

همچنین یادگیری سنتور نیازمند زمان و تمرین است، بنابراین مدرس باید صبر و حوصله کافی برای آموزش هنرجویان مبتدی داشته باشد. از سوی دیگر مدرس باید دارای تجربه کاری کافی در زمینه آموزش سنتور باشد. البته امروزه مدرس‌ها علاوه بر آموزشگاه‌های حضوری در آموزشگاه موسیقی آنلاین هم به تدریس این ساز مشغول هستند.

انجام تمرینات نوازندگی سنتور

تمرین منظم و اصولی یکی از مهم‌ترین عوامل پیشرفت در نوازندگی سنتور است. برخی از نکات مهم در مورد تمرینات نوازندگی در ادامه توضیح داده شده است.

زمان بندی تمرین

تمرینات باید به صورت منظم و روزانه انجام شوند. حتی اگر زمان کمی در اختیار دارید، تمرین کوتاه اما مداوم بسیار مؤثرتر از تمرین طولانی اما نامنظم است.

گرم کردن

قبل از شروع تمرینات اصلی، گرم کردن دست‌ها و انگشتان بسیار مهم است. این یکی از مهم‌ترین نکاتی است که در مراحل مقدماتی آموزش سنتور گفته می‌شود. این کار به جلوگیری از آسیب‌های فیزیکی و بهبود عملکرد کمک می‌کند.

تمرین تکنیک‌های پایه

تمرین تکنیک‌های پایه مانند مضراب زدن، انگشت گذاری و اجرای گام‌ها باید بخشی از برنامه روزانه شما باشد.

تمرین قطعات

پس از تسلط بر تکنیک‌های پایه، می‌توانید شروع به تمرین قطعات ساده کنید. این کار به شما کمک می‌کند تا تکنیک‌های یادگرفته شده را در عمل به کار بگیرید.

آموزش نت خوانی سنتور

نت خوانی یکی از مهارت‌های اساسی در یادگیری سنتور است. بدون تسلط بر نت خوانی، پیشرفت در نوازندگی بسیار دشوار خواهد بود. آشنایی با خط موسیقی اولین چیزی است که در آموزش نت خوانی سنتور اهمیت دارد. خط موسیقی شامل پنج خط حامل و نت‌هایی است که روی این خطوط یا بین آن‌ها قرار می‌گیرند. ^{What Is Santoor? How To Play Santoor}

هر نت نشان دهنده یک صدای خاص است. یادگیری نام نت‌ها هم دومین مورد در آموزش نت خوانی سنتور است. نت‌ها در موسیقی ایرانی با نام‌هایی مانند دو، ر، می، فا، سل، لا و سی شناخته می‌شوند.

یادگیری این نام‌ها و جایگاه آن‌ها روی سنتور بسیار مهم است. همچنین تمرین خواندن نت‌ها به صورت روزانه به شما کمک می‌کند تا به تدریج تسلط کافی بر این مهارت پیدا کنید.

تمرین قطعات ساده

یکی از اصول اولیه یادگیری سنتور این است که با قطعات ساده تمرین کنید. تمرین قطعات ساده به شما کمک می‌کند تا تکنیک‌های پایه را در عمل به کار بگیرید و اعتمادبه‌نفس خود را افزایش دهید.

حتی اساتید سنتور ایران هم ابتدا با قطعات ساده شروع کرده‌اند. برای شروع، قطعاتی را انتخاب کنید که از نظر تکنیکی ساده باشند و نیاز به مهارت‌های پیچیده نداشته باشند.

در ابتدا، قطعات را به آرامی و با دقت تمرین کنید. پس از تسلط بر اجرای صحیح، می‌توانید سرعت اجرا را افزایش دهید. تکرار و تمرین مداوم کلید موفقیت در نوازندگی سنتور است. هر قطعه را چندین بار تمرین کنید تا به تسلط کامل برسید.

کتاب های آموزش سنتور

استفاده از کتاب آموزش سنتور معتبر می‌تواند به شما در یادگیری سنتور کمک کند. در این کتاب‌ها به خوبی اصول اولیه یادگیری سنتور  توضیح داده می‌شود. برخی از کتاب‌های مفید در این زمینه به شرح زیر است.

کتاب دستور سنتور اثر فرامرز پایور

این کتاب یکی از معتبرترین منابع آموزشی برای یادگیری سنتور است و شامل تمرینات و قطعات متنوعی است که به شما کمک می‌کند تا تکنیک های پایه و پیشرفته را یاد بگیرید.

کتاب شیوه سنتورنوازی اثر پشنگ کامکار

این کتاب به آموزش تکنیک‌های نوازندگی سنتور و اجرای قطعات سنتی ایرانی می‌پردازد و برای هنرجویان سطح متوسط و پیشرفته مناسب است.

کتاب ردیف سنتور اثر ارفع اطرایی

این کتاب شامل ردیف‌های موسیقی ایرانی برای سنتور است و به شما کمک می‌کند تا با ساختار و ملودی‌های موسیقی ایرانی آشنا شوید.

کتاب آموزش سنتور اثر پشنگ کامکار

این کتاب برای هنرجویان مبتدی طراحی شده است و شامل تمرینات ساده و قطعات ابتدایی است که به شما کمک می‌کند تا پایه‌های نوازندگی سنتور را یاد بگیرید.

سخن پایانی در مورد اصول اولیه یادگیری سنتور

یادگیری سنتور نیازمند رعایت اصول اولیه و پایه‌ای است که در این مقاله به تفصیل به آن‌ها پرداخته شد. از انتخاب ساز و آموزشگاه مناسب تا تمرینات منظم و استفاده از منابع آموزشی معتبر، همه این عوامل در کنار هم می‌توانند به شما کمک کنند تا به یک نوازنده ماهر سنتور تبدیل شوید.

با صبر، پشتکار و تمرین مداوم، می‌توانید از نوازندگی سنتور لذت ببرید و به سطح بالایی از مهارت دست یابید. اگر شما هم به یادگیری ساز سنتور علاقند شدید می‌توانید در آموزشگاه موسیقی فرمات موزیک ثبت نام کنید.