آموزش نت خوانی موسیقی

در این مقاله قصد داریم راجع به آموزش نت خوانی موسیقی مطالبی را ذکر کنیم. نت خوانی از پایه ای ترین مهارت های موسیقی است که یادگیری نت های موسیقی برای نوازندگی هر سازی ضروری است. در این متن به طور خلاصه به مراحل یادگیری نت خوانی می پردازیم.

مراحل آموزش نت خوانی

آموزش نت خوانی و سلفژ شامل مراحل زیر است. این آموزش همان آموزش نت خوانی مبتدی به شمار می رود. شما این آموزش ها را می توانید با شرکت در دوره های آموزشی آنلاین سایت فرمات موزیک به دست بیاورید. این موسسه از بهترین مدرسان کشوری برای آموزش در دوره های خود بهره می برد.

مرحله اول: آشنایی با حامل موسیقی

حامل موسیقی مجموعه ‌ای از خطوط و فضاهای افقی است که نت ها روی آن قرار می گیرند.

• اجزای حامل موسیقی:

۱. خطوط: حامل موسیقی از پنج خط افقی موازی با فاصله‌های مساوی تشکیل شده است.

۲. فضاها: بین خطوط حامل چهار فضای خالی وجود دارد.

۳. خطوط کمکی: در صورت نیاز به نمایش نت های بالاتر یا پایین‌تر از حامل، از خطوط کوتاه افقی به نام خطوط کمکی استفاده می شود.

• نام‌ گذاری خطوط و فضاها:

خطوط و فضاهای حامل از پایین به بالا با حروف لاتین نام‌گذاری می شوند:

۱. خطوط: E (می)، F (فا)، G (سل)، A (لا)، B (سی)

۲. فضاها: F (فا)، A (لا)، C (دو)، E (می)

• نحوه قرارگیری نت ها:

۱. نت ها می توانند روی خطوط یا در فضاهای بین خطوط قرار بگیرند.

۲. موقعیت نت روی حامل، ارتفاع یا فرکانس آن را مشخص می کند.

۳. نت های بالاتر روی خطوط بالاتر و نت های پایین‌تر روی خطوط پایین‌تر قرار می گیرند.

• علامت های کلید:

۱. علامت کلید در ابتدای حامل قرار می گیرد و نام یک خط خاص را مشخص می کند.

۲. دو نوع علامت کلید رایج وجود دارد: کلید سل و کلید فا

۳. کلید سل روی خط دوم حامل قرار می گیرد و آن خط را به نام سل تعیین می کند.

۴. کلید فا روی خط چهارم حامل قرار می گیرد و آن خط را به نام فا تعیین می کند.

آشنایی با حامل موسیقی اولین قدم در یادگیری نت‌ خوانی است. با تسلط بر حامل و نحوه قرارگیری نت ها، می توانید به سراغ گام‌های بعدی مانند علامت های تغییر دهنده و ارزش زمانی نت ها بروید.

مرحله دوم: آشنایی با کلیدها

کلیدها علامت هایی هستند که در ابتدای حامل موسیقی قرار می گیرند و به تعیین نام نت ها روی خطوط و حامل ‌ها کمک می کنند. دو نوع کلید اصلی در موسیقی وجود دارد:

• کلید سل:

۱. روی خط دوم حامل قرار می گیرد.

۲. خط دوم را به نام “سل” تعیین می کند.

۳. برای نوازندگی سازهای ملودیک مانند ویولن، فلوت، کمانچه و تار استفاده می شود.

• کلید فا:

۱. روی خط چهارم حامل قرار می گیرد.

۲. خط چهارم را به نام “فا” تعیین می کند.

۳. برای نوازندگی سازهای پولیفونیک مانند پیانو، ارگ و گیتار استفاده می شود.

• نحوه خواندن نت ‌ها با کلیدها:

با توجه به علامت کلید، نام خطوط و فضاهای حامل مشخص می شود. با دانستن نام خطوط و فضاها، می توان نام نت ‌های موسیقی را تعیین کرد.

• نکاتی در مورد کلیدها:

۱. هر کلید برای محدوده خاصی از فرکانس ‌ها مناسب است.

۲. کلید سل برای نت های زیر و کلید فا برای نت های بالا مناسب ‌تر است.

۳. برخی از سازها از هر دو کلید سل و فا استفاده می کنند.

۴. آشنایی با کلیدها یکی از مراحل مهم در یادگیری نت ‌خوانی است. با تسلط بر کلیدها و نحوه خواندن نت ها با آن ها، می توانید به سراغ گام‌ های بعدی مانند علامت های تغییر دهنده و ارزش زمانی نت ها بروید.

مرحله سوم: آشنایی با علامت های تغییر دهنده

علامت های تغییر دهنده دو نوع هستند: دیز (#) و بمل (♭).

• دیز (#):

۱. دیز نت را نیم پرده بالا می برد.

۲. علامت دیز قبل از نت مورد نظر قرار می گیرد.

۳. برای مثال، دو دیز (C#) نیم پرده بالاتر از دو (C) است.

• بمل (♭):

۱. بمل نت را نیم پرده پایین می برد.

۲. علامت بمل قبل از نت مورد نظر قرار می گیرد.

۳. برای مثال، سی بمل (B♭) نیم پرده پایین تر از سی (B) است.

• کاربرد علامت های تغییر دهنده:

۱. علامت های تغییر دهنده برای تغییر ارتفاع نت ها به کار می روند.

۲. در گام های مختلف موسیقی، از علامت های تغییر دهنده برای ایجاد تنوع و تمایز بین نت ها استفاده می شود.

۳. علامت های تغییر دهنده می توانند در ابتدای خط حامل (کلید) یا قبل از نت های خاص قرار بگیرند.

• نکاتی در مورد علامت های تغییر دهنده:

۱. علامت های تغییر دهنده تاثیر دائمی دارند تا زمانی که با علامت مخالف خود یا علامت طبیعی (♮) لغو شوند.

۲. علامت های تغییر دهنده در کلید در ابتدای خط حامل، برای تمام نت های آن خط تا زمانی که علامت دیگری ظاهر شود، اعمال می شوند.

۳. علامت های تغییر دهنده قبل از نت های خاص، فقط برای آن نت ها و نه برای نت های هم نام در سایر خطوط حامل اعمال می شوند.

۴. یادگیری علامت های تغییر دهنده برای درک و نواختن قطعات موسیقی پیچیده تر ضروری است.

مرحله چهارم: آشنایی با ارزش زمانی نت ها

مرحله چهارم آموزش نت خوانی موسیقی، آشنایی با ارزش زمانی نت ها است. ارزش زمانی نت به مدت زمانی که یک نت به صدا در می آید، اشاره دارد. شکل نت های موسیقی، ارزش زمانی نت ها را مشخص می کند.

• انواع نت ها:

۱. نت گرد: طولانی ترین نت است و به شکل دایره توخالی نمایش داده می شود.

۲. نت سفید: نصف نت گرد است و به شکل دایره توخالی با یک خط عمودی نمایش داده می شود.

۳. نت سیاه: نصف نت سفید است و به شکل دایره توخالی با دو خط عمودی نمایش داده می شود.

۴. نت چنگ: نصف نت سیاه است و به شکل دایره توخالی با سه خط عمودی نمایش داده می شود.

۵. نت دولاچنگ: نصف نت چنگ است و به شکل دایره توخالی با چهار خط عمودی نمایش داده می شود.

۶. نت سه لاچنگ: نصف نت دولاچنگ است و به شکل دایره توخالی با پنج خط عمودی نمایش داده می شود.

• سکوت ها:

علاوه بر نت ها، علامت هایی به نام سکوت نیز وجود دارند که نشان دهنده عدم وجود صدا در یک بازه زمانی مشخص هستند. سکوت ها نیز مانند نت ها دارای ارزش زمانی هستند و با شکل های مختلف نمایش داده می شوند.

• رابطه ارزش زمانی نت ها:

۱. هر نت گرد معادل دو نت سفید است.

۲. هر نت سفید معادل دو نت سیاه است.

۳. هر نت سیاه معادل دو نت چنگ است.

۴. هر نت چنگ معادل دو نت دولاچنگ است.

۵. هر نت دولاچنگ معادل دو نت سه لاچنگ است.

آشنایی با ارزش زمانی نت ها، برای درک ریتم و تمپو در موسیقی ضروری است. با تسلط بر ارزش زمانی نت ها، می توانید به طور دقیق تر نت ها را بخوانید و اجرا کنید.

• نکاتی برای تمرین ارزش زمانی نت ها:

۱. از مترونوم برای حفظ سرعت ثابت در هنگام تمرین استفاده کنید.

۲. سعی کنید با دست یا پا ضرب را نگه دارید.

۳. آهنگ های ساده با ریتم های مختلف را تمرین کنید.

۴. با صبر و حوصله تمرین کنید و به تدریج سرعت خود را افزایش دهید.

۵. با تمرین و ممارست، می توانید مهارت خود را در درک و اجرای ارزش زمانی نت ها به طور قابل توجهی ارتقا دهید.

مرحله پنجم: تمرین و ممارست

آخرین و مهم ترین مرحله از مراحل آموزش سلفژ و نت خوانی، تمرین و تکرار خود فرد یادگیرنده است. تمرین و ممارست کلید طلایی یادگیری هر مهارت جدیدی است و در مورد نت خوانی موسیقی نیز این موضوع صدق می کند.

• نکاتی برای تمرین و ممارست:

۱. منظم و مداوم تمرین کنید: برای پیشرفت در نت خوانی، لازم است به طور منظم و مداوم تمرین کنید. سعی کنید هر روز در حدود ۱۵ تا ۳۰ دقیقه به تمرین اختصاص دهید.

۲. از منابع آموزشی مناسب استفاده کنید: کتاب های آموزش نت خوانی، نرم افزارهای آموزشی و کلاس های حضوری می توانند منابع مفیدی برای تمرین باشند.

۳. با گام های ساده شروع کنید: در ابتدا سعی کنید با نت های ساده و بدون علامت تغییر دهنده شروع کنید و به تدریج به سراغ نت های پیچیده تر بروید.

۴. از مترونوم استفاده کنید: مترونوم ابزاری است که به شما کمک می کند تا سرعت ثابت و منظمی در هنگام تمرین حفظ کنید.

۵. با صبر و حوصله تمرین کنید: یادگیری نت خوانی به زمان و صبر نیاز دارد. انتظار نداشته باشید که بتوانید در یک شبانه روز به طور کامل نت خوانی را یاد بگیرید.

۶. از تمرین لذت ببرید: سعی کنید تمرین نت خوانی را به یک فعالیت لذت بخش تبدیل کنید. می توانید با نواختن آهنگ های ساده و مورد علاقه خود، تمرین را جذاب تر کنید.

• فعالیت های مفید برای تمرین:

۱. خواندن نت ها از روی حامل: سعی کنید نت ها را از روی حامل به ترتیب بخوانید و نام آن ها را بلند بگویید.

۲. نوشتن نت ها روی حامل: نت ها را با توجه به نام آن ها روی حامل بنویسید.

۳. تشخیص گام ها: سعی کنید گام های مختلف موسیقی را از روی حامل تشخیص دهید.

۴. نواختن آهنگ های ساده: با استفاده از نت ها، آهنگ های ساده و مورد علاقه خود را بنوازید.

۵. با تمرین و ممارست مداوم، می توانید مهارت نت خوانی خود را به طور قابل توجهی ارتقا دهید و از دنیای وسیع موسیقی لذت ببرید.

نکاتی برای انگیزه پیدا کردن در آمورش نت خوانی موسیقی

رعایت نکات زیر باعث می شود که شور و اشتیاق و انگیزه شما برای یاد گرفتن موسیقی افزایش پیدا کند.

۱. هدف تعیین کنید: برای خودتان هدف تعیین کنید، مثلا اینکه بتوانید در عرض یک ماه ۱۰ آهنگ ساده را بنوازید.

۲. با دیگران تمرین کنید: با یک دوست یا همکلاسی که در حال یادگیری نت خوانی است، تمرین کنید.

۳. به خودتان پاداش بدهید: در قبال هر پیشرفتی که در نت خوانی دارید، به خودتان پاداش بدهید.

۴. از اشتباهات نترسید: اشتباه کردن جزئی از فرآیند یادگیری است. از اشتباهات خود درس بگیرید و به تمرین ادامه دهید.

۵. با صبر و حوصله و تلاش مستمر، می توانید به تسلط کاملی در نت خوانی دست پیدا کنید.

 

آموزش نت خوانی برای کودکان

آموزش نت خوانی به کودکان می تواند به آن ها در تقویت مهارت های مختلفی مانند تمرکز، حافظه، خلاقیت و هماهنگی دست و چشم کمک کند. هر چند بهترین سن آموزش موسیقی به کودکان از همان سنین پایین است ولی باید نکات زیر را در هنگام آموزش نت خوانی برای کودکان مد نظر داشته باشید.

1. از بازی و سرگرمی استفاده کنید: کودکان از طریق بازی و سرگرمی بهتر یاد می گیرند. سعی کنید آموزش آسان نت خوانی را با بازی های مختلف مانند پازل، نقاشی و داستان سرایی همراه نمایید.
2. از ابزارهای بصری استفاده کنید: استفاده از تصاویر، رنگ ها و انیمیشن ها می تواند به جذاب تر شدن آموزش نت خوانی برای کودکان کمک نماید.
3. از آهنگ های ساده و مورد علاقه کودک استفاده کنید: با استفاده از آهنگ های ساده و مورد علاقه کودک، می توانید آموزش نت خوانی را برای او جذاب تر نمایید.
4. صبر و حوصله داشته باشید: یادگیری نت خوانی به زمان و صبر نیاز دارد. انتظار نداشته باشید که کودک شما در یک شبانه روز به طور کامل نت خوانی را یاد بگیرد.
5. از تشویق و انگیزه دادن استفاده کنید: کودک خود را برای هر پیشرفتی که در نت خوانی دارد، تشویق کنید.

 

در صورتی که قصد دارید از آموزش نت خوانی بهره مند شوید،

ابتدا سعی کنید با نت های ساده و بدون علامت تغییر دهنده شروع کنید. همچنین از مترونوم برای حفظ سرعت ثابت در هنگام تمرین استفاده نمایید. شما باید به طور مرتب تمرین کنید و صبور باشید و از یادگیری گام ها و سلفژ نیز غافل نشوید. با یادگیری نت خوانی می توانید به دنیای وسیع موسیقی راه پیدا کنید و از نواختن ساز مورد علاقه خود لذت ببرید. برای بسیاری از افراد این سوال پیش می آید که کوتاهترین مدت زمان یادگیری پیانو چقدر است. در پاسخ به این سوال باید بگوییم که شما ابتدا باید از نت ها آشنایی نسبی کسب کنید و بعد از آن سراغ یاد گرفتن پیانو و یا هر ساز دیگری بروید.