برترین اساتید سه تار ایران
سه تار، یکی از سازهای زهی مضرابی و اصیل موسیقی ایرانی است، که با نوازندگی برترین اساتید سه تار و ایجاد صدایی دلنشین و ظریف، روح و جان علاقهمندان موسیقی ایرانی را نوازش میدهد. شنیدن صدای این ساز با دستان هنرمند اساتید سه تار، برای شنوندگان موسیقی ایرانی لذتبخش است.
نواختن سه تار نیازمند ظرافت، تکنیک و دانش عمیق از موسیقی ایرانی است و سال ها تمرین و ممارست می طلبد. یک استاد سه تار بهخوبی به این ظرافتها و تکنیکها آگاه است. در این مقاله، به معرفی ۱۹ تن از معروفترین استادان سه تار ایران میپردازیم.
معرفی برترین اساتید سه تار ایران
در طول تاریخ، اساتید سه تار کم نبودهاند. معرفی همه آنها در یک مقاله ممکن نیست؛ اما در اینجا سعی شده است، تا چند تن از برجستهترین و تأثیرگذارترین و برترین اساتید سه تار ایران معرفی شوند.
بدیهی است که این فهرست جامع نبوده و ممکن است؛ اساتید دیگری نیز شایسته ذکر باشند. ضمنا با شرکت در کلاس های آموزشگاه فرمات موزیک می توانید؛ با همه این اساتید سه تار و سبک کاری هر یک آشنا شوید.
میرزا عبدالله
میرزا عبدالله، نامی آشنا و ماندگار در تاریخ موسیقی ایران و یکی از بزرگ ترین نوازندگان تار و از برترین اساتید سه تار است. او در سال ۱۲۲۲ خورشیدی در شیراز به دنیا آمد.
میرزا عبدالله، آموزش های اولیه موسیقی را نزد برادر بزرگ ترش فرا گرفت و سپس نزد پسر عمویش به تکمیل آموخته هایش پرداخت. وی در نواختن تار نیز مهارت داشت اما شهرت اصلی او به دلیل نوازندگی بی نظیرش بر روی سه تار بود.
میرزا عبدالله با نوآوری ها و ابتکارات خود، تحولی شگرف در نوازندگی سه تار ایجاد کرد و مکتب اصفهان را در این ساز بنیان نهاد. وی همچنین در گردآوری و تدوین ردیف موسیقی ایرانی نقش بسیار مهمی ایفا کرد. میرزا عبدالله در سال ۱۲۹۷ خورشیدی درگذشت؛ اما میراث هنری او همچنان الهامبخش نسلهای بعدی است.
ابوالحسن صبا
ابوالحسن صبا هم یکی از برترین اساتید سه تار به شمار می رود. او نه تنها نوازندهای چیرهدست سه تار، بلکه آهنگساز، نظریه پرداز و سازنده ای خلاق نیز بود. صبا با نوآوریهایش در تکنیک های نوازندگی سه تار و خلق آثار بدیع، تحولی عظیم در موسیقی ایرانی ایجاد کرد.
او از شاگردان میرزا عبدالله بود و با تسلط بر سازهای متعدد مانند ویلن، سنتور و تمبک، توانست آوای دلنشین سه تار را به اوج برساند. صبا با تلفیق سنت و نوآوری، مکتب نوینی در موسیقی ایران بنیان نهاد.
همچنین تسلط بر سازهای متعدد، به صبا امکان داد تا تکنیک های نوینی را در نوازندگی سه تار به کار گیرد. این هنرمند برجسته در طول عمر پربارش، آثار ارزشمندی از خود به یادگار گذاشت که همچنان الهام بخش نسل های بعدی موسیقیدانان ایرانی است. تأسیس موزه شخصی صبا در تهران، گواهی بر اهمیت و جایگاه والای او در تاریخ موسیقی ایران است.
علی نقی وزیری
علی نقی وزیری، موسیقیدان برجسته و نوآور ایرانی که در سال ۱۲۶۵ در تهران متولد شد؛ یکی از اساتید سه تار در تاریخ ایران است. وی که به کلنل وزیری نیز شهرت داشت؛ یکی از پیشگامان آهنگسازی برای اجرای ارکستری موسیقی ایرانی بود.
وزیری از کودکی به موسیقی علاقهمند بود و نزد اساتید مختلف موسیقی ایرانی و غربی آموزش دید. وی در اروپا نیز به تحصیل موسیقی پرداخت و پس از بازگشت به ایران، به تدریس و آهنگسازی مشغول شد.
وزیری با تأسیس آموزشگاه های موسیقی و انتشار کتابها و مقالات، نقش مهمی در توسعه موسیقی ایرانی ایفا کرد. از جمله مهمترین دستاوردهای وی، تدوین ردیف موسیقی ایرانی به شکل نت های مکتوب بود، که گامی بزرگ در جهت استانداردسازی موسیقی ایرانی محسوب می شود. وزیری در سال ۱۳۵۸ درگذشت و نامش همواره در تاریخ موسیقی ایران ماندگار خواهد ماند.
درویش خان
درویش خان یکی دیگر از برترین اساتید سه تار است. او که در سال ۱۲۵۱ در تهران متولد شد؛ از سنین کودکی به موسیقی علاقه مند شد و نزد اساتیدی چون آقا حسین قلی و میرزا عبدالله به فراگیری تار و سه تار پرداخت.
درویش خان با نوآوری ها و ابتکاراتش در نوازندگی سه تار، تحولی شگرف در موسیقی ایران ایجاد کرد. او با افزودن سیم جدید به تار، گستره صوتی این ساز را افزایش داد و تکنیک های جدیدی را به نوازندگی سه تار اضافه کرد.
درویش خان علاوه بر نوازندگی، به آهنگسازی و تدریس موسیقی نیز می پرداخت و شاگردان بسیاری تربیت کرد. آثار او همچنان الهام بخش نوازندگان نسل های بعد است. درگذشت ناگهانی درویش خان در سال ۱۳۰۵، ضایعه ای بزرگ برای موسیقی ایران بود.
نورعلی برومند
نورعلی برومند یکی از برترین اساتید سه تار به شمار می رود. این موسیقیدان و نوازنده چیره دست تار، سه تار، سنتور، تمبک و کارشناس آواز، یکی از ستارگان درخشان تاریخ موسیقی ایران است.
وی در سال ۱۲۸۵ در تهران متولد شد و در خانواده ای هنرمند پرورش یافت. برومند از شاگردان برجسته ابوالحسن صبا بود و به سرعت به یکی از نوازندگان مطرح و تأثیرگذار موسیقی ایرانی تبدیل شد.
وی در حفظ و اشاعه ردیف موسیقی سنتی تلاش های ارزنده ای کرد و به نوعی احیاگر موسیقی اصیل ایرانی محسوب می شود. برومند با نوازندگی بی نظیر و تسلط بر ردیف موسیقی، تأثیر شگرفی بر نسل های بعدی نوازندگان گذاشت.
بسیاری از نوازندگان و خوانندگان نامدار ایرانی، از جمله محمدرضا شجریان، حسین علیزاده و پرویز مشکاتیان، شاگرد یا تحت تأثیر سبک او بوده اند. نورعلی برومند در ۳۰ دی ۱۳۵۵ در تهران درگذشت، اما میراث هنری او همچنان زنده و پویاست و آثار او به عنوان گنجینه ای ارزشمند در موسیقی ایران به شمار می رود.
نصرالله زرین پنجه
نصرالله زرین پنجه، نوازنده، آهنگساز و یکی از بزرگ ترین ستارگان عرصه موسیقی سنتی ایران و یکی از برترین اساتید سه تار بود. وی در سال ۱۲۸۵ در تهران متولد شد و از کودکی به موسیقی علاقه مند شد. زرین پنجه نزد اساتید بزرگی همچون میرزا ربیع، حسین خان هنگ آفرین، موسی خان معروفی، نی داوود و شهنازی به فراگیری موسیقی پرداخت.
وی نه تنها در نواختن تار و سه تار مهارت بی نظیری داشت، بلکه در سازهای دیگری همچون عود و ترومپت نیز تبحر داشت. زرین پنجه در رادیو به نوازندگی پرداخت و با ارکسترهای مختلفی همکاری کرد. او همچنین در هنرستان موسیقی ملی معلم تار و سه تار بود و در طول عمر هنری خود بیش از ۵۰ آهنگ ساخت.
نصرالله زرین پنجه به دلیل تسلط بر ردیف موسیقی ایرانی و اجرای بی نظیر آن، شهرت فراوانی یافت. او از جمله معدود نوازندگانی بود که توانست ردیف پیچیده موسی خان معروفی را به طور کامل اجرا کند.
آثار زرین پنجه همچنان به عنوان گنجینه ای ارزشمند در موسیقی ایرانی شناخته می شوند. متأسفانه این هنرمند بزرگ در ۲۵ آذر ۱۳۶۰ درگذشت، اما نام و یاد او همواره در تاریخ موسیقی ایران ماندگار خواهد بود.
داریوش پیرنیاکان
داریوش پیرنیاکان، نوازنده، آهنگساز، پژوهشگر و مدرس برجسته ی موسیقی ایرانی، یکی از برترین اساتید سه تار است. ایشان در سال ۱۳۳۴ در تبریز متولد شدند و از کودکی به فراگیری موسیقی پرداختند.
با بهره گیری از آموزه های اساتیدی چون محمد حسن عذاری، که از شاگردان بزرگانی همچون علی اکبر شهنازی و درویش خان بودند، به سرعت در نوازندگی سه تار پیشرفت چشمگیری کردند.
پیرنیاکان علاوه بر نوازندگی، در زمینه های آهنگسازی، پژوهش موسیقی و آموزش نیز فعالیت گسترده ای داشته اند. ایشان بنیان گذار گروه موسیقی شهنازی هستند و در دانشگاه تهران به تدریس موسیقی می پردازند. پیرنیاکان همچنین دبیر هیئت مدیره خانه موسیقی ایران بوده اند و سهم بسزایی در اعتلای موسیقی سنتی ایران داشته اند.
سبک نوازندگی پیرنیاکان تلفیقی از تکنیک های کلاسیک و نوآوری های شخصی اوست. ایشان با اجرای قطعاتی با ظرافت و زیبایی خاص، جایگاه ویژه ای در دل دوستداران موسیقی سنتی ایران باز کردهاند. معمولا در دوره جامع تکنیکهای تار و سهتار از پژوهش های این استاد سه تار استفاده زیادی می شود.
حسین علیزاده
حسین علیزاده، موسیقی دان، آهنگساز، پژوهشگر و نوازنده تار و استاد سه تار اهل ایران است. او با نوآوری هایش در موسیقی و تلفیق سنت و مدرنیته، تحولی شگرف در موسیقی ایرانی ایجاد کرد.
علیزاده از کودکی به موسیقی علاقه مند شد و آموزش های موسیقی را از سنین کم آغاز کرد. وی در طول سال ها فعالیت هنری، آلبوم های متعددی را منتشر کرده و در کنسرت های متعدد داخلی و خارجی شرکت کرده است.
حسین علیزاده با نوازندگی بی نظیر و آهنگسازی های بدیع خود، جایگاه ویژه ای در دل موسیقی دوستان ایرانی و جهانی دارد و به عنوان یکی از برجسته ترین هنرمندان ایرانی شناخته می شود.
او همچنین به عنوان یک پژوهشگر، در حفظ و احیای موسیقی سنتی ایران تلاش های بسیاری کرده است. نکات برجسته در زندگی هنری این استاد سه تار را میتوان، در چند مورد زیر خلاصه کرد:
- نوآوری در موسیقی؛ تلفیق موسیقی سنتی با سازهای غربی و ایجاد سبک جدیدی در موسیقی ایرانی.
- تأثیرگذاری بر نسل های جدید؛ بسیاری از نوازندگان جوان ایرانی از حسین علیزاده الهام گرفته اند.
- فعالیت های بین المللی؛ برگزاری کنسرت ها و همکاری با هنرمندان مطرح جهانی.
- دریافت جوایز متعدد؛ کسب جوایز معتبر موسیقی در سطح ملی و بین المللی.
اگر شما هم دوست دارید قدم در راه بزرگانی، مانند علیزاده بگذارید؛ باید به صورت اصولی، موسیقی و نوازندگی تار و سه تار را یاد بگیرید. به عنوان نمونه دوره آموزشی کتاب چهل و هشت آهنگ برای سه تار، یک فرصت طلایی برای علاقهمندان به نوازندگی سه تار است؛ تا مهارت های خود را ارتقا دهند و به دنیای زیبای موسیقی ایرانی قدم بگذارند.
این دوره که بر اساس کتاب پرفروش “چهل و هشت آهنگ برای تار و سه تار (کولی)” طراحی شده است؛ شامل آموزش های گام به گام و ویدیوهای آموزشی است که به شما کمک میکنند؛ تا تکنیکهای مختلف نواختن سه تار را فرابگیرید و به اجرای قطعات متنوع و جذاب بپردازید.
محمدرضا لطفی
محمدرضا لطفی یکی از برترین اساتید سه تار ایران، نوازنده، آهنگساز و پژوهشگر برجسته موسیقی سنتی ایران بود. وی با تسلط بر سازهای تار و سه تار و آشنایی عمیق با ردیف موسیقی ایرانی، آثاری ماندگار از خود به یادگار گذاشت.
لطفی با گروه شیدا و آثاری چون «ایران ای سرای امید» و «کاروان شهید» به میان توده مردم راه یافت. بداهه نوازی های بی نظیر و شیوه ی نوآورانه ی او در اجرای موسیقی سنتی، او را به یکی از تأثیرگذارترین هنرمندان موسیقی ایران تبدیل کرد.
لطفی در طول حیات هنری خود جوایز متعددی را از جمله نشان درجه یک هنر دریافت کرد و آثارش همچنان الهام بخش نسل های جدید موسیقی دانان ایرانی است.
جلال ذوالفنون
جلال ذوالفنون، یکی از بزرگ ترین نوازندگان و آهنگسازان و اساتید سه تار ایران بود، که نامش همواره با این ساز گره خورده است. او با نوازندگی بی نظیر و نوآوری هایش، تحول عظیمی در موسیقی سنتی ایران ایجاد کرد.
ذوالفنون در سال ۱۳۱۶ در آباده متولد شد و از کودکی به موسیقی علاقه مند شد. او با تمرین مستمر و مطالعه آثار اساتید پیشین، به یکی از ماهرترین نوازندگان سه تار تبدیل شد.
ذوالفنون با ساده سازی آموزش موسیقی، نوآوری در اجرا و ارتقای جایگاه سه تار، میراثی ارزشمند از خود به یادگار گذاشت. همکاری او با خوانندگانی همچون شهرام ناظری و علیرضا افتخاری، آثاری ماندگار در موسیقی ایران خلق کرد.
ارسلان درگاهی
ارسلان درگاهی، یکی از ستارگان درخشان آسمان موسیقی سنتی ایران و به ویژه نوازندگی سه تار است. او را می توان از برترین اساتید سه تار ایران در تاریخ به شمار آورد.
وی در سال ۱۲۸۱ در تهران متولد شد و از کودکی به موسیقی علاقه مند بود. درگاهی از شاگردان درویش خان، یکی از بزرگ ترین اساتید موسیقی ایران، بود و به نشان تبرزین طلایی از وی مفتخر شد. او به دلیل علاقه اش به موسیقی و نقاشی، به مدرسه کمال الملک نیز رفت.
درگاهی به سه تارهای پوستی علاقه ی خاصی داشت و شیوه نوازندگی او بسیار بدیع و جذاب بود. اگرچه او هیچ گاه به صورت حرفه ای به موسیقی نپرداخت؛ اما آثار ضبط شده او با آواز قمرالملوک وزیری و دیگر خوانندگان مشهور، همچنان شنیدنی و ارزشمند است. ارسلان درگاهی در سال ۱۳۵۲ درگذشت و یاد و نامش در تاریخ موسیقی ایران ماندگار شد.
حسن کسایی
حسن کسایی، اسطوره موسیقی سنتی ایران، نه تنها در نواختن نی بی نظیر بود بلکه استاد سه تار هم به حساب می آمد. وی از شاگردان ابوالحسن صبا بود و ردیف های موسیقی ایرانی را نزد این استاد بزرگ فرا گرفت.
کسایی با نوآوری های خود در موسیقی و تلفیق سنت و مدرنیته، جایگاه ویژه ای در تاریخ موسیقی ایران دارد و در زمره برترین اساتید سه تار قرار میگیرد. وی در اصفهان متولد شد و از کودکی به موسیقی علاقه مند بود.
کسایی با هنرمندان بزرگی چون خالقی، مشیر همایون و حسین محجوبی همکاری داشته است. او همچنین در ارکسترهای مختلفی به رهبری هنرمندانی چون ابوالحسن صبا و همایون خرم فعالیت می کرد. قطعه معروف «سلام» از جمله آثار ماندگار اوست، که هنوز هم شنیده می شود.
کیوان ساکت
کیوان ساکت، آهنگساز، استاد سه تار و تار، نویسنده و یکی از چهره های شاخص موسیقی معاصر ایران است. وی در سال ۱۳۴۰ در مشهد متولد شد و از کودکی به موسیقی و نقاشی علاقه مند بود.
ساکت علاوه بر تحصیل موسیقی نزد اساتید برجسته، در زمینه نقاشی نیز شاگردانی چون استاد صادق پور بود. وی با نگرشی نوآورانه به موسیقی سنتی ایران، آثاری بدیع و تأثیرگذار خلق کرده است.
کیوان ساکت با تلفیق موسیقی سنتی با سازهای غربی و ژانرهای دیگر، مرزهای موسیقی ایرانی را گسترش داد و مخاطبان بسیاری را به خود جلب کرد. آلبومهای او از جمله «سیاهمشق سه تار» و اجراهایش در کنسرت های مختلف، همواره مورد توجه علاقهمندان موسیقی قرار گرفته است.
ساکت نه تنها یک نوازنده برجسته، بلکه یک پژوهشگر و نویسنده موسیقی نیز هست. او با نگارش کتابها و مقالات متعدد، به ترویج موسیقی ایرانی و معرفی نسل های جدید به این هنر اصیل پرداخته است.
کیهان کلهر
کیهان کلهر نوازنده ای فراتر از سه تار به حساب می آید. کیهان کلهر، نامی آشنا در دنیای موسیقی ایران و جهان است. اگرچه او بیشتر به عنوان نوازنده کمانچه شناخته می شود؛ اما تسلط او بر ساز سه تار نیز بسیار قابل توجه است و او یکی از برترین اساتید سه تار هم به حساب میآید.
کلهر از کودکی به موسیقی علاقهمند شد و نزد اساتید برجسته ایرانی به فراگیری موسیقی پرداخت. او در کنار کمانچه و سه تار، به نوازندگی سازهای دیگری همچون تنبور و شاه کمان نیز مسلط است.
کلهر با ترکیب موسیقی سنتی ایرانی با موسیقی جهانی، سبک منحصر به فردی را خلق کرده است. همکاری های او با هنرمندان برجسته ایرانی و خارجی نیز به شهرت جهانی او کمک شایانی کرده است. از جمله افتخارات کلهر می توان به کسب جایزه گرمی و جایزه هنرمند برتر سال، در فستیوال جهانی موسیقی وومکس اشاره کرد.
علی اکبر شهنازی
علی اکبر شهنازی یکی از بزرگترین نوازندگان تار و یکی از اساتید سه تار، در تاریخ موسیقی ایران است. وی در خانواده ای هنرمند در تهران متولد شد و از کودکی به موسیقی علاقه مند شد.
شهنازی آموزش تار را نزد پدرش آغاز کرد و سپس از محضر درویش خان بهره برد. وی در طول عمر هنری خود به ابداع تکنیک های جدید در نوازندگی تار پرداخت و ردیفی جامع و کامل از موسیقی ایرانی را تدوین کرد.
شهنازی علاوه بر نوازندگی، به آموزش موسیقی نیز اهتمام ورزید و شاگردان بسیاری تربیت کرد. آثار او در تاریخ موسیقی ایران ماندگار شده و همچنان الهام بخش نسل های بعدی نوازندگان تار است.
فرصت شیرازی
فرصت شیرازی، یکی از شاگردان برجسته و نامدار میرزا عبدالله، از ستون های اصلی مکتب اصفهان در نوازندگی سه تار و یکی از اساتید سه تار به شمار می رود. او با تسلط کامل بر ردیف موسیقی ایران و اجرایی ظریف و دلنشین، به اوج کمال در نوازندگی سه تار دست یافت.
فرصت شیرازی در انتقال آموزه های میرزا عبدالله به نسل های بعدی نقش بسزایی داشت و بسیاری از نوازندگان بزرگ سه تار، از جمله ابوالحسن صبا، از محضر وی بهره برده اند.
زندگی او مملو از تلاش برای حفظ و گسترش موسیقی اصیل ایرانی بود و نامش همواره در تاریخ موسیقی ایران به عنوان یکی از درخشان ترین ستارگان این هنر ماندگار خواهد ماند.
حسین هنگ آفرین
حسین هنگ آفرین هم از برترین اساتید سه تار به شمار می رود. نوازنده چیره دست تار، سه تار و ویولن، از چهره های ماندگار موسیقی ایران است. وی علاوه بر تحصیل موسیقی در دارالفنون و شاگردی موسیو لومر، از محضر میرزا عبدالله نیز بهره برد و به ردیف موسیقی ایرانی تسلط یافت.
هنگ آفرین به عنوان رئیس دسته موزیک قزاقخانه نیز فعالیت می کرد و یکی از نخستین هنرمندان ایرانی بود که آثارش را بر روی صفحات گرامافون ضبط کرد. او در سال ۱۲۵۴ متولد و در ۱۳۳۱ درگذشت.
هنگ آفرین نه تنها در نوازندگی بلکه در تدریس موسیقی نیز تبحر داشت و شاگردان بسیاری همچون نصرالله زرین پنجه را تربیت کرد. آثار و شیوه نوازندگی او بر نسل های بعد از خود تأثیر شگرفی گذاشت.
سید حسین خلیفه
سید حسین خلیفه یکی از شاگردان برجسته و نزدیک میرزا عبدالله، استاد سه تار بود. وی در محضر استاد به مقام جانشینی رسید و از نزدیکترین افراد به او محسوب می شد. خلیفه از جمله نوازندگانی بود که به خوبی توانست آموزه های میرزا عبدالله را فرا بگیرد و به نسل های بعد منتقل کند.
او با تسلط بر ردیف موسیقی ایرانی و تکنیک های پیچیده نوازندگی سه تار، جایگاهی ویژه در تاریخ موسیقی ایران کسب کرد. سید حسین خلیفه با نوازندگی ظریف و احساساتی خود، اثری ماندگار در موسیقی سنتی ایران از خود به یادگار گذاشت.
مهدی خان صلحی
مهدی خان صلحی، با لقب منتظم الحکماء، از جمله ستارگان درخشان تاریخ موسیقی ایران بود که استاد سه تار هم به حساب می آمد. وی نه تنها در موسیقی، بلکه در طب نیز تبحُر داشت و به همین دلیل به او لقب منتظم الحکماء اطلاق می شد.
صلحی از شاگردان ممتاز میرزا عبدالله، بنیان گذار مکتب اصفهان در نوازندگی سه تار بود و پس از درگذشت استاد، شاگردان وی او را جانشین شایسته ای برای میرزا عبدالله می دانستند.
وی پزشکی حاذق بود و در کنار طبابت، به تدریس موسیقی و نواختن سه تار می پرداخت. صلحی از جمله نوازندگانی بود که به شیوه ای استادانه و فنی، ردیف موسیقی ایرانی را اجرا می کرد و تأثیر بسزایی در آموزش و پرورش نسل های بعدی نوازندگان سه تار داشت.
سخن پایانی درباره برترین اساتید سه تار
در این مقاله به معرفی برترین اساتید سه تار پرداختیم. هر یک از اساتید سه تار نام برده شده در این متن، دارای سبک و ویژگی های خاص خود هستند و در توسعه و گسترش موسیقی ایرانی نقش مهمی ایفا کردهاند. این اساتید تنها به نوازندگی سه تار محدود نبودهاند و بسیاری از آن ها در زمینه های دیگر موسیقی نیز فعالیت داشته اند.
آشنایی با زندگی و آثار این اساتید می تواند؛ به درک بهتر موسیقی ایرانی و جایگاه سه تار در آن کمک کند. ممکن است با مطالعه زندگی هر استاد سه تار، به نواختن ساز سه تار، بیش از پیش علاقهمند شوید و قصد خرید این ساز را پیدا کنید.
در رابطه با راهنمای خرید سه تار باید بگوییم، که خرید سه تار نیازمند دقت و توجه به چند نکته مهم است. اولین نکته جنس چوب به کار رفته در ساخت ساز است. چوب توت و گردو از بهترین گزینه ها هستند.
دومین نکته کیفیت ساخت و دقت در جزئیات می باشد. ساز باید بدون ترک و ناهمواری باشد. سومین و مهم ترین نکته نیز صدای ساز است. قبل از خرید حتما چندین نت را روی ساز بزنید تا از کیفیت صدای آن اطمینان حاصل کنید.