آموزش تار به روش گوشی یا نت خوانی

یکی از مهم‌ترین اصول در پیشرفت حرفه‌ای در عرصه موسیقی، آموزش صحیح است. سوالی که برای اغلب هنرآموزان ساز تار به وجود می‌آید؛ آن است که آموزش تار به روش گوشی یا نت خوانی، کدام بهتر است؟ هر کدام از این روش‌های آموزش تار بدون نت یا با نت، برای آموزش نوازندگی این سایت، چه اهمیتی دارند؟ افرادی که به‌طور طبیعی دارای گوش حساسی هستند؛ مزیت بزرگی در این زمینه دارند.

آنها می‌توانند با تقویت توانایی نت‌خوانی خود، به عنوان نوازندگان ماهر و حرفه‌ای شناخته شوند. برای هنرمندانی که گوش حساسی دارند؛ توصیه می‌شود که درک تئوری موسیقی و نت‌خوانی خود را بهبود بخشند. افرادی که در نت‌خوانی ماهر هستند و قادر به اجرای قطعات بر اساس نت هستند، بهتر است که به تقویت گوش خود بپردازند تا بتوانند قدرت شنیداری و خلاقیت خود را بهبود بخشند. این‌گونه تکلیف موضوع آموزش تار بی نت یا با نت، مشخص می‌شود. برای دریافت توضیحات بیشتر، همراه ما باشید.

آموزش تار به روش گوشی یا نت خوانی

ساز تار یکی از سازهای اصلی موسیقی ایرانی است. تار یک ساز زهی است. این ساز را می‌توان هم به عنوان تک نواز و هم به عنوان همراهی با سایر آلات موسیقی نواخت. در موسیقی ایرانی معمولا تار و تمبک را با هم می‌نوازند تار یکی از نمادین‌ترین سازهای موسیقی کلاسیک ایرانی است. تاریخچه‌ای طولانی و صدایی بی‌نظیر دارد که قرن‌هاست مخاطبان را مسحور خود کرده است. این ساز در ایران و برخی مناطق دیگر خاورمیانه مانند تاجیکستان، جمهوری آذربایجان، ارمنستان، گرجستان و سایر نقاط قفقاز برای نواختن موسیقی کلاسیک این کشورها رایج است.

قدمت این ساز به ۲۵۰ سال پیش باز می‌گردد. شکل فعلی آن در قرن ۱۸ توسعه یافت. ایرانیان می‌گویند تار سلطان آلات موسیقی است. اعتقاد بر این است که تار از نسل رباب است که در پاکستان و افغانستان نواخته می‌شود. پس از آن که توسط نوازندگان به هنر ایرانی اقتباس شد، به یک ساز رایج شهری تبدیل شده است.

اگر به یادگیری نحوه نواختن تار ایرانی علاقه دارید، چند نکته وجود دارد که قبل از شروع باید بدانید. در حالیکه ممکن است آموزش ابتدایی نواختن تار را به تنهایی یاد بگیرید؛ اما بهترین راه برای تکمیل مهارت های خود این است، که از یک استاد باتجربه در آموزشگاه موسیقی آنلاین فرمات موزیک درس بگیرید. آموزش‌های مقدماتی و پیشرفته استاد سینا خوش‌بین و استاد پویا خوش‌بین، در سایت فرمات موزیک، که یک آموزشگاه موسیقی ایرانی آنلاین است؛ راهنمای خوبی برای نوازندگی ساز تار و دیگر سازهای موسیقی سنتی ایرانی است.

به طور کلی دو نوع نوازنده وجود دارند: آنهایی که نواختن را به کمک شنوایی می‌آموزند و آنهایی که از طریق نت خوانی، نواختن را می‌آموزند. در بلند مدت یادگیری نواختن به وسیله شنیدن برای نوازنده بهتر خواهد بود. نواختن به روش شنوایی یعنی اینکه نوازنده بتوانید با شنیدن یک قطعه موسیقی آن را روی ساز اجرا کنید و دیگر به نت نیاز ندارید. این دسته از نوازندگان ملودی ها را در ذهن خود پردازش می‌کنند و با کمی تمرین روی سازشان، نت های آن را پیدا کرده و می‌نوازند. نواختن با نت هم که مشخص است. نوازنده با مشاهده نت‌های یک آهنگ آن قطعه را می‌نوازد.

جدید

مقایسه

مشاهده سریع

افزودن به علاقه مندی

افزودن به سبد خرید

دوره جامع تکنیک‌های تار و سه‌تار

آموزش موسیقی

نمره ۳.۷۸ از ۵

۹۹۹,۰۰۰ تومان

مقایسه

مشاهده سریع

افزودن به علاقه مندی

افزودن به سبد خرید

دوره آموزشی کتاب چهل و هشت آهنگ برای سه تار

آموزش موسیقی

نمره ۴.۲۵ از ۵

۹۰۰,۰۰۰ تومان

مقایسه

مشاهده سریع

افزودن به علاقه مندی

افزودن به سبد خرید

دوره آموزشی کتاب چهل و هشت آهنگ برای تار

آموزش موسیقی

نمره ۴.۰۰ از ۵

۹۰۰,۰۰۰ تومان

آموزش تار به‌صورت شنوایی

آموزش موسیقی از این جهت منحصربه‌فرد است که بر توسعه یک عملکرد حسی (شنوایی) به‌عنوان یک جزء حیاتی تأکید دارد. موفقیت شما به‌عنوان یک نوازنده تا حد زیادی به توانایی شما در شنیدن سریع و دقیق موسیقی که می‌بینید و می‌شنوید، بستگی دارد. “مهارت‌ شنیداری” به معنای توانایی درک الگوهای معنی‌دار در صدا بدون نگاه کردن به نت موسیقی اشاره دارد. مهارت شنیداری یکی از روش های آموزش موسیقی است که به‌عنوان آموزش گوشی نیز شناخته می‌شود. این مهارت‌، دارایی ارزشمندی برای نوازندگان در هر سطحی است. این نکته را در نظر داشته باشید که آموزش موسیقی به صورت شنوایی یک مهارت مستقل نیست.

آیا نواختن با گوش یک موهبت است؟

گوش موسیقایی تا حدودی به ژنتیک شما برمی‌گردد و می‌توان گفت امری مادرزادی است؛ اما می‌توان این مهارت را به صورت اکتسابی نیز به دست آورد. یعنی با تمرینات زیاد می‌توانید تجربه و توانایی خود را در موسیقی بالا ببرید. برای اینکه گوش موسیقایی خود را تقویت کنید باید به موزیک‌های، خوب گوش دهید. خوب گوش دادن برای یک نوازنده، یعنی بتواند یک قطعه موسیقی را آنالیزکند.

افراد عادی فقط آهنگ را می‌شنوند و از ملودی و شعر آن لذت می‌برند، اما یک نوازنده که قصد دارد در آینده آهنگسازی کند و قطعات مختلف را بنوازد، باید به ریزترین اِلِمان‌های یک قطعه موسیقی مثل ریتم آهنگ، گام آهنگ، تغیرات ضرب آهنگ و سازهایی که در آهنگ به کار رفته و حتی به کیفیت صدابرداری دقت کند.

آموزش موسیقی به روش گوشی در مورد ایجاد ارتباطات ذهنی است. ارتباط بین صدا، نت نویسی، اصطلاحات موسیقی و کیبورد یا سایر سازها است. با این روش، نوازنده یاد می‌گیرید آنچه را که خوانده می‌شود بشنود، آنچه را که می‌شنود بنویسد، آنچه را که می‌شنود تشخیص دهد و نام‌گذاری کند. مهارت‌های نوازندگی که از طریق آموزش گوش موسیقایی و ایجاد این ارتباطات به دست می‌آورید برای ساختن موسیقی خلاقانه و پویا به‌عنوان نوازنده، بداهه‌نواز، هم‌نواز، آهنگساز، ضروری است.

برای رسیدن به این مهارت بهتر است، گوش موسیقایی خودتان را تقویت کنید. پرورش گوش‌هایتان در این زمینه به طور طبیعی منجر به نواختن راحت خواهد شد. برخی از تمرینات آموزش مهارت گوش موسیقایی وجود داردکه به شما کمک می‌کند مهارت‌های خود را برای تبدیل شدن به یک نوازنده بهتر توسعه دهید.

به‌عنوان چند تمرین برای توسعه مهارت گوش موسیقایی مواردی را ذکر می‌کنم. فواصل،در این تمرین دو نت را به ترتیب می‌شنوید. هدف شما شناسایی فاصله بین دو نت است. آکورد، در این تمرین یک آکورد را می‌شنوید. هدف شما شناسایی نوع آکوردی است که شنیدید. این دو مورد تنها بخشی از تمریناتی است که برای بهبود گوش موسیقی به شما کمک خواهد کرد. این تمرینات با ایجاد درک شهودی‌تر از آنچه می‌شنوید، مهارت گوش موسیقی شما را بهبود می‌بخشد.

تار جزء دسته سازهای ایرانی و از خانواده سازهای زهی است. تار یکی از محبوب‌ترین سازهای موسیقی سنتی ایران است و از حدود دو قرن پیش تا به الان در موسیقی اصیل ایرانی حضور داشته است. ساز تار به غیر از ایران در دیگر کشورهای خاورمیانه‌ای استفاده می‌شود اما هر کدام سبک خاص خود را دارند.

این موضوع طبیعی است که هر نوازنده‌ای دوست دارد با ساز خود، احساس جدیدی را تجربه کند و آهنگ‌هایی را که می‌شنود بنوازد. این کنجکاوی برای هر نوازنده ای وجود دارد و حتما برای شما نیز وجود دارد. این موضوع برای نوازنده بسیار لذت‌بخش است. اگر جز افرادی هستید که می‌خواهید نوازندگی تار به صورت شنوایی شروع کنید. بهتر است چند نکته را نظر بگیرید، آموزش تار به‌صورت گوشی یعنی هنرجو بتواند گوش موسیقی خود را طوری تقویت کند که با شنیدن هر نت از هر آهنگ، آن نت را تشخیص داده و بنوازد. البته این موضوع فقط مختص به ساز تار نیست و در مورد سازهای دیگر نیز به همین صورت است.

بسیاری از هنرجویان علاقه‌مند هستند بدون یادگیری نت خوانی و صرف زمان برای آن، هر آهنگی که می‌شنوند را بنوازند. اگر شما هم جز این دسته از هنرجویان تار هستید باید توجه کنید که تقویت گوش موسیقی بسیار با اهمیت و کاربردی است، اما آن هم زمان می‌برد و به تمرینات مستمر و مداوم شما نیاز دارد. در نتیجه باید زمان و اشتیاق خود را به آن اختصاص دهید.

هنرجویانی که به صورت ژنتیکی در خانواده‌های اهل هنر بزرگ می‌شوند و همیشه صدای ساز در گوششان است، احتمالا در کلاس تار پیشرفت سریع‌تری خواهند داشت. البته هنرجویان دیگری که علاقمند هستند، می‌توانند با پشتکار و تمرین زیاد، این کمبود را جبران کنند. نوازندگانی که به صورت گوشی ساز می‌نوازند از جنبه‌های مختلف راحت هستند. هر چه می‌شنوند را می‌توانند با کمی تمرین بنوازند. اما نباید نواختن با نت را فراموش کنند. در ادامه توضیح می‌دهم چرا نباید فقط به گوشی نواختن اکتفا کنند.

آموزش تار به روش نت خوانی

الفبا و حروف موسیقی نت نامیده می‌شود. جهت شناخت و آموزش موسیقی لازم است در همان ابتدای کار نت‌ها را یاد بگیریم. هر نت یک واحد صدایی است که فرکانس و جنس خاص خود را دارد که آن را از بقیه حروف موسیقی متمایز می‌کند. وقتی این نت‌ها به طور متوالی، پشت سر هم می‌آیند منجر به خلق آهنگ می‌شوند. پس موزیک از نواختن نت‌ها که همان الفبای موسیقی هستند ساخته می‌شود.

یادگیری نت‌خوانی مانند داشتن سواد است همانطور که فرد باسواد توانایی خواندن و نوشتن را دارد و او را از افراد باسواد بی‌نیاز می‌کند،یادگیری موسیقی نیز به همین شکل است، شما می‌توانید هر بار برای یادگیری آهنگ دلخواه خود، دست به دامن یک مدرس شوید و یا اینکه سواد موسیقی را یاد گرفته و آهنگ دلخواه خود را از روی نت آن اجرا نمایید.

مهارت نت‌خوانی به این معناست که بدون تمرینات قبلی، بتوانید قطعه‌ای جدید را از روی نت آن قطعه، بنوازید. در حقیقت نت‌خوانی تنها به معنای خواندن نت‌ها نیست، بلکه به این معناست که با دیدن نت یک قطعه بتوانید ریتم آن را شناسایی کنید و برای نواختن آن قطعه با سایر نوازندگان هماهنگ شوید، نت خوانی روش سنتی یادگیری موسیقی است.

یادگیری نحوه خواندن موسیقی مانند یادگیری یک زبان دیگر است، می‌تواند بسیار پیچیده به نظر برسد، با تمام حروف، نمادها و سایر قطعات تئوری موسیقی که ممکن است متوجه نشوید. اما درست مانند یک زبان، اگر با اصول اولیه شروع کنید و به تکنیک‌های پیچیده‌تر برسید، می‌توانید در طول زمان یاد بگیرید. در اجرای گروهی مانند ارکستر یا گروه، خواندن از روی یک نت موسیقی تضمین می‌کند که همه هماهنگ هستند.

آیا نت خوانی بهتر است؟

نت‌خوانی مثل خواندن الفبای فارسی برای موسیقی می‌باشد. برخی هنرجویان و نوازندگان که به نت‌خوانی مسلط هستند و از مهارت گوشی برخوردار نیستند، عملا فقط با نت می‌توانند آهنگی که می‌خواهند را اجرا کنند. اینکه افراد با نت‌خوانی پیش روند و فقط با نت بتوانند آهنگی بنوازند اصلا بد نیست و آن یک متد استاندارد است که باعث می‌شود هنرجو به طور دقیق و منظم و بدون اتلاف وقت قطعه‌ی دلخواه را اجرا کند.

مخصوصا در گروه نوازی‌ها که نیازمند نظم و دقت می‌باشد، استفاده از نت بسیار مهم است چرا که باعث می‌شود همه نوازندگان با هم هماهنگ باشند و از یک الگو پیروی کنند. در نتیجه اگر می‌خواهید موسیقی را به صورت حرفه‌ای ادامه دهید، نباید نت‌خوانی را فراموش کنید بلکه باید بر آن تسلط پیدا کنید این برای کسانی که گوش قوی دارند نیز اهمیت دارد.

نوازندگانی که فقط متکی به نت هستند و بدون داشتن نت یک آهنگ، عملاً فلج می‌شوند. این موضوع نه تنها دلیلی برضعف آنها نیست ، بلکه بسیاری از اساتید معتقدند، شیوه استاندارد و اصولی نوازندگی با استفاده از نت است. چرا که نت یک الگو و دستورالعمل مدون است که نوازنده به واسطه آن، دقیق و منظم قطعه مورد نظر را می‌نوازد. در یک ارکستر که سازهای زیادی وجود دارد نمی‌توان به نوازندگان گفت آهنگ را گوش کنید و بنوازید. در یک اجرای گروهی مانند کنسرت نت می‌شود زبان مشترک بین نوازندگان و همه از یک الگوی خاص و تعریف شده پیروی می‌کنند .

آموزش تار به صورت گوشی در کنار توانایی نت‌خوانی یعنی شما می‌توانید هر آهنگی را بنوازید. هنرجویانی که شروع به یادگیری تار می‌کنند بهتر است مدتی با متد آموزشی مشخص پیش روند و زمانی که به سطح بالاتری رسیدند، گوش موسیقی خود را تقویت کنند. به این صورت موفق می‌شوند که هم بتوانند با گروه‌ها هم‌نوازی کنند و هم بتوانند آهنگ موردعلاقه‌شان را با کمی تمرین بنوازند.

نت‌خوانی به مفهوم نواختن یا زمزمه‌ی نت‌های موسیقی با تمام جزئیات ریتم و آهنگ بدون پیش ادراک شنیداریِ متن مکتوب آن ‌است به گونه‌ای که فرد بتواند خود را با یک گروه هم‌نوازی در اجرای همان نت‌ها تطبیق دهد. تسلط بر نت‌خوانی علاوه بر سهولت هماهنگی با اعضای یک گروه هم‌نوازی، در تسریع روند یادگیری موسیقی کمک می‌کند.

نوازندگان اغلب با تکیه بر توانایی خود در نت‌خوانی برای همگام سازی نوازندگی خود گرد هم می‌آیند تا گروه‌ها یا ارکسترها را تشکیل دهند. نت‌خوانی همکاری یکپارچه را تسهیل می‌کند؛ زیرا همه می‌توانند نقشه راه موسیقی مشابهی را دنبال کنند. خواندن نت‌ها به نوازندگان قدرت می‌دهد تا مجموعه‌ای از موسیقی از شاهکارهای کلاسیک تا آهنگ‌های معاصر را کشف کنند. نت خوانی پایه‌ای برای بداهه‌نوازی فراهم می‌کند و خلاقیت را تشویق می‌کند، به نوازندگان اجازه می‌دهد تا دریافت شخصی خود را اضافه کنند و در عین حال به آهنگ اصلی وفادار بمانند.

آموزش تار بدون نت یا با نت؟

در روش گوشی، مدرس نت‌های موسیقی را برای هنرجو آنقدر تکرار می‌نماید، تا هنرجو با تقلید از وی، نحوه‌ی نواختن یک قطعه‌ی موسیقی را فراگیرد. در روش نت خوانی، مدرس نت‌های قطعه‌ای را که قرار است هنرجو بنوازد؛ از روی کتاب به وی یاد داده و سپس با کنار گذاشتن کتاب، مانند روش گوشی تمرکز خود را بر روی نحوه‌ی نواختن هنرجو می‌گذارد. البته در این روش نت‌ها و قطعات به قدری ساده و کوتاه شده‌اند، تا هنرجو بتواند به راحتی آنها را حفظ نموده و تمرکز خود را تنها بر روی نوازندگی خود بگذارد.

برخی نوازندگان هستند که از ابتدا گوش قوی دارند و با شنیدن هر آهنگ می‌توانند به سرعت تحلیل کرده و نت‌های آن را تشخیص دهند. سپس به مدت زمان کمی احتیاج دارند تا بتوانند نت‌ها را روی ساز خود پیاده کنند و به زیبایی آهنگ را اجرا کنند. آن‌ها با توانایی که در تشخیص نت‌ها با گوش و تمرین آن ها دارند، در نهایت لذت زیادی از اجرای خود خواهند داشت. اما آیا این فقط برای افراد با استعداد امکان‌پذیر است؟ در جواب به این سوال باید بگوییم خیر، افرادی که استعداد دارند نیز در ابتدا به خوبی نت شناسی را یاد گرفته‌اند و سپس با تکیه بر گوش موسیقی خود می‌توانند اجرای سریعی از آهنگ‌ها را انجام دهند.

برای هنرجویان تازه‌کار نیز دستیابی به این مهارت امکان‌پذیر خواهد بود اما باید با تمرین بیشتری انجام شود. مهارت گوش موسیقی نه تنها برای نواختن آهنگ‌های مورد علاقه شما کاربرد دارد بلکه در آهنگ‌سازی و سایر فعالیت‌های موسیقی کاربردی است و به آن نیاز خواهید داشت. پس اگر ابتدای راه موسیقی هستید اکنون این مهارت را بشناسید و در جهت تقویت آن عمل کنید.

برای هر نوازنده‌ای لازم است که بداند نت چیست و بتواند از روی نت ساز بنوازد؛ اما نوازنده موسیقی نباید همیشه وابسته به نت باشد و صرفا از طریق دیدن نت و یا فیلم متوجه شود که نحوه نواختن یک آهنگ چگونه است. یک نوازنده خوب موسیقی هنگام شنیدن یک ملودی نت‌ها را در ذهنش می‌بیند. هر دو مهارت برای خوب نواختن با دیگران در یک گروه یا موقعیت ارکستر ضروری است: گوش دادن و توانایی خواندن موسیقی. واقعیت این است که نوازندگان وقتی می‌توانند موسیقی را بخوانند و به آنچه در اطرافشان می‌گذرد گوش دهند، نوازندگان بهتری می‌شوند. در نتیجه، هیچ یک از این تکنیک‌ها برتر از دیگری نیست. هر دوی آنها کارآمد و مفید هستند.

در این مقاله پیرامون این موضوع صحبت کردیم که آموزش تار به روش گوشی یا نت خوانی، 

کدام مناسب‌تر است. آموزش تار بدون نت یا با نت، هر دو امکان‌پذیر است. اگر بخواهید اصولی و حرفه‌ای موسیقی را دنبال کنید باید به نت مسلط شوید. نت الفبای موسیقی است. حالا اگر کسی ذاتاً گوش قوی دارد؛ این به نفع خودش است و اگر نت‌خوانی را در خود تقویت کند، یک نوازنده تمام عیار می‌شود. اگر جزء هنرمندانی هستید که گوشتان قوی است؛ سعی کنید تئوری موسیقی و نت‌خوانی را در خود تقویت کنید. اگر در نت‌خوانی قوی هستید و به راحتی یک آهنگ را از روی نت می‌نوازید چه بهتر است که گوش خود را تقویت کنید تا خلاقیت و قدرت شنیداری شما بالا برود. این پاسخ به سوال آموزش تار بی نت یا با نت بود.

منابع

https://www.stringkick.com/blog-lessons/playing-by-ear/
https://suzanstroud.com/playing-by-ear-vs-playing-by-reading-music/